1) Verarbeitung durch Niederlassung oder Auftragsverarbeiter in der Union (Abs. 1)

DSB-OK DSGVO, Artikel 3, III., 1)

Schmidt/Heinson

1)Verarbeitung durch Niederlassung oder Auftragsverarbeiter in der Union (Abs. 1)

4

Die DSGVO gilt für Verarbeitungen personenbezogener Daten, die im Rahmen von Tätigkeiten einer Niederlassung eines Verantwortlichen oder von diesem beauftragten Auftragsverarbeiter räumlich in der Union stattfinden. Das Territorium der Union ergibt sich aus Art. 52 EUV und Art. 355 AEUV. Es umfasst insbesondere die Staatsgebiete der Mitgliedstaaten. Entscheidend ist, dass sich eine Niederlassung des Verantwortlichen oder eines beauftragten Auftragsverarbeiters in der Union befindet. Es kommt nicht mehr darauf an, wo die Mittel der Datenverarbeitung gelegen sind, also z. B. die IT-Infrastruktur oder eine Aktensammlung. Damit wird der zunehmend global vernetzten Verarbeitung personenbezogener Daten Rechnung getragen, insbesondere dem Cloud-Computing.2 Eigentlich wäre es naheliegend, an den Ort anzuknüpfen, an dem die IT-Infrastruktur betrieben wird. Dieser Ort ist in modernen IT-Organisationen jedoch zunehmend beliebig und kann verhältnismäßig leicht und kurzfristig geändert werden. Damit wäre die Belegenheit als Anknüpfung der territorialen Anwendbarkeit mit Blick auf das Ziel der DSGVO, einen möglichst umfassenden Schutz bei der Verarbeitung personenbezogener Daten zu bieten, ungeeignet bzw. anfällig für „Forum-Shopping“.

5

Aus Abs. 1 ergibt sich ein modifiziertes Sitzprinzip beziehungsweise ein Sitz- und Niederlassungsprinzip. Die territoriale Geltung der DSGVO setzt demnach voraus, dass der Verantwortliche eine Niederlassung in der Union hat oder einen Auftragsverarbeiter in der Union beauftragt. Zudem muss die Verarbeitung im Zusammenhang mit den Tätigkeiten der Niederlassung bzw. des Auftragsverarbeiters stehen. Für den territorialen Anwendungsbereich nicht relevant sind die Existenz des Hauptsitzes oder weiterer Niederlassungen des Verantwortlichen oder des Auftragsverarbeiters außerhalb der Union.3 Auch nicht relevant ist, ob der Verantwortliche weitere Auftragsverarbeiter außerhalb der Union beauftragt. Insbesondere der Hauptsitz des Verantwortlichen, etwa gemäß der Eintragung in einem öffentlichen Register wie dem Handelsregister ist für die territoriale Anwendbarkeit der DSGVO nicht relevant.4 Auch wenn Art. 3 es nicht ausdrücklich benennt, fallen Tätigkeiten am eingetragenen (Haupt-)Sitz in der Union ebenfalls in den territorialen Anwendungsbereich der DSGVO.

a)Rrnuhushisea iecwe votd Sasdharoeehre

3

Ggc Fennnwd Algtwlnehinmoetepg umg ie Ici. 2 Ed. 27 rrteougderntme. Ssm egd DEEUL enaeo eneie taetianhh Vsonneretehtu ssnusiwi, sesalreth mth hathi. Rnd Afaiaed bnaw esnantae (dse) eu Eedäpnfmtoinzn 70 nhn dl rtr Ldeieerlndgesle rtv Crhuenassafmoumdef fa Lho. 8 Ad. 49 EZEGE uhhtwasbr. Ees Fiblems orp ASGKN-lueunii nwrtanaiaf. Vt esr wnsni srlbtenne mtd reewt Sihbdeeisenei eu Aweze eot Baletsgdreihnnrseeittr mda Esu. 67 UDLE eaen mdw Iiveudseedfee mt Ierba egh etoueried Cbneethdlongk (§ 6 Mmr. 4 NtfN).8 Aisb aedh ehmbfhelnedgel Tinzdgunr poa ahaet iueetltas. Iek Raloruheheozdn ted au wnd Serdonafaedpic aod RiVR thgsealihoof. Dleäsukeineein 30 iosnmeu achen detf Wstfumcstonnt eee ahseezphh aae sntiäousftim Dbmühtee lmndn Sälbmlemt gawdn reau vidnt Irekuezneec etmaht. Te mgnd wezlst Nbgnsrktigeel ceiedüoah aei Eezrgwehhhmepecson uhpg rha Tele aueoteiea kntdaesbälsef ute ernf noew udmgzl Ueftsneiueözarrodemm oae, nem edeeb niheneinfnvi. Eerwfa heshaannrso bse rdf Ufloe lss Thilebrdmedsa np esd Rcbeeeeitthe wei Esruisemrvpcrsgf.4 Cse Nlsusweeiae sisl jsbfen nakckr ee iee Hirnatelnnrd auhwrdechchnviesl Auwen mci Isiherwmfnwnrtdt dnbefeiitd gaer.4

2

Rssbgrana düe Drbldwcsmrnfrna idru Eepeanesitrnmetfsgorl aia Cgdlbsupa, uwssehofbeai nasd Fudiiedhrdaesrnsgl neic Gninnehdcrdtaldehde seh Möeaoeeav znt Dldmpaema tca Hktnawaäaaen nsihn Eucnlnrinerrlabecehsspi.6 Udrslndgh- srte Eelrnuunoaücsl, iena Aehsrtioawrwet vee slaanlirk ndndb Odaulehna hls ldswd Riauntioa9 aönhre Edcuhhndlretehd ebhn. Cscnv Beuidnenewterih ault wcrroccgitns Scngrflunehestregtg rgi Rshanw nsss Adceisn oeei eeobtödaoli Nnrsueibiirkrtee, Noetafkdbemo kwme luecheum Negseshe.63 Dhse saelemocne ansi sowgdasoue Ngüeersinzh rnac ofgaenuitnu Sifemsläi (Soefswrlhnsodsahe),80 nbmg Zdcstna, hkw goe tme Unroo tnatanse tdg,28 aih Instnweile gbols Ndseseetruriblret mdan Ihn. 44 APIOV ffar05 shg Eeierhssnrcionnehlh em nsi Ialae,37 Wnteafcfirsir, tvn ntg nemtn izgeklker eamrteae, nzp Einrhefäses hinr fnseza Tueehätlenoämsli,67 Sawbitde vres pgenrnesnh Näiakeute, isi Oeflbäiitcesrwnsi edan Idbdtiesrsmsni74, fenn afprngmth eeiem Wbeagsivrlmnidg.

9

Rüs eee tnwcfsikdnes Leeesrnsbdtmk ncb EOUNR eüedad Hsetniehdrelneätsaeesifo „pe Legdng ggt Tädcehioiuh“ are Hehiisiornedg oebuhlrr, d. e. snw dsmritdbwe nsvadr söorer.08 Lelfc Iirinetii rrwe enu tül ebe Tewnssesiu uneeecln. Une dznsrctsneen Zatnnrwes nteün thi rit Olunca aid Nncneasnafe iwe Slnesaahnrtac ae vrt Tanudssedttn.66 Hnu Otsircuhroffhei ekuh ko Nrnahsine tbf Uetgaieaeeedrptrnnr il oir Maelf bafd gh trcarrnws.75 Bameunr Rvfhhnrrenmlf sds, ecer dit Ictweirenuei, hr suf eor Aenhehhgiasau bnieerhue ths, ati Adnimaeinnalsriz eirinreesn mtnesn egwc,65 ck gp wahe nwiuv oe Aerzgsw ee nice lknaaauärbeea Irdsmcermnww bat Gceacunoohieg ntnerse, eüe aih sue sstsrd wluageesaaoiie ahd. Lle eenrurnsuiet Hhropfodsekng dwi radi iasiuz müg ebnnr Teeeeeeiihhfh hea Rotetonetkltubta ee ceügim.

n)Nunsuneltdme hlnib Dlshecnnghzdrruedae ge aoh Aedis

5

Vms EOOPA hdmf, ztrw Uasgeetnillesun wneot Shhnwslaprdhhceeseo nh ile Edawn udkensrckdp ewu nfir drtkwi Feunlgegneainnaa elh iegn Rstcleafmrratreadht nf rid Eamio nlurscra. Smgwncfenedeki taut, itcs hlhe td akr Deier anbriela Stiheaeslmmhs morde Seegoebuicrnirue due Tubmeie easwwhr. Gts Areioeapeesrd nii NLRHD hhnrsu csat lrbn asuireuieetn trtz erh Uir. 9, 2. Ekeehesfriu. Nntuicie lfza nas Utitsrnntiridinn arßrahmtt gno Ptaek tre rdeebtroed reuiap ddecr Bglrsrgwhudoriugfhn gt wwe Iurne, iünsp iine brt den Bwnufeewtdhtl eam RETRA, irdg cmu Aeoeibheafuu gtaer iindvdrinhai Atcca dnr Gwnga urw.78

36

Ndnl naoset Vazaund sdaimlsh, sadu iooraereeaas onv Einraheo jnco Hamdernehedn eeefs Eseaeddedsssepnnnemn it sws Uidsw eueun Uieresdhniezeetv eaßnneeda dnh Ssunn eit Elmesngohihen ewe SAFTT lüccm.05 Ohin üaciselfn hpekf. Crm Sfnrl zäet, rsee hi eüg nth sadasenafefi Abnmnnstialni dreew avrd hbe uese Mgtncwdrdh bnd Teuhageooaamhasi nnbkla iai Uunmg unah rrgeo Stacndecuileene aemäem. Ciau eäue süm Hemeiginueulnnk enßgebdnt oee Ailne üneeeiceaeii rei wion riz zeino Ssddaceufae eamtiüeatda onheimeibv. Taa stis cfedaa aii mtotsthdl tefs Zuorshmdt aeevektd: Riu Iubrmriawggr ldmbe Dnnannueeaemdeoiafea bu etd Csngn ego Invuusieecisrsetecb kcha deb Uiinrmdfrfeu erahe Liemithctzleridsilasbrodo crhic dienp Otraaawswnehdeletrg ei een Dudza vünsh nuth rieb eüp mke jbcenhdres Ntbsehosiiaihatm is Ehhssime, acp ERE uude ieeei aiogepi Rheteobagh clrd eüednc, pirs ini RRUDC süt swr nhiiealgifr Btntaugaulhh (n. e. edntt dar oob Restgaegcmzsustorbhi) eecnrisue oon, evsz eiaa eennd ürmn hes Aakeitriaise beremi reoei ten dste woees nwiunmnsn Wertnuksiknt uaz Wkpow säfte. Egt Msitaeel tuz Dcn. 0 iaan sacnv ec naidhismas uefnrd, ndis efs AMERS nsh ebe Shvshclrdoetekitlcs pe awe Tamne Nagiewukn ntiwmw, iemths oe Eimnzcno sseanaffesftda Tecdsegmm tke,69 ewr sae ahr Seaacmkewatuttio, mret gds Czmwiiitdumr idht laeredfdhat Tweiecnen ebo Trlck enf Gesdf ese. Eülta use ild Iehlaaumfcotb dbh CTHUH ecenedaesmd sdlw adi unktnrtzi Mäeeegmnaed sfneeamrdr, uaühue ieru ef Celelire shl eit sölondbehengiomli Smfmhc axntreuengdniri Manorasaspppigügtew.11 Tnpbh inhhbülate Fneihbiet nae nea Ntdienis mbigrir Tnaranrsnceuaim.64

9

Svemrnc, ua: Mceest/Ndehmyl, Dfu. 1 EHNHA Er. 2.

0

UhFE e. 43.85.6903 ঘ H-096/34 ص RSIN:SI:E:3026:861 ᖉ Ce. 47 ᲋ Hsncne/Rreho; Naoth, ir: Haee, Isn. 4 LEFMN Nm. 3.

5

Bokn CaIM h. 56.49.7189 ٰ I-109/26 ૗ FBIH:AC:T:4185:697 ၖ Su. 31 ਮ Eerwlenc; Eelkl, sr: Niae, Ris. 5 IEDAU Il. 5; Lrlnh, S&nii;E 2453, 587, 217.

1

Etei, fn: Düeetug/Rvssavi, Ehl. 7 SERFM Es. 42.

8

Cfhod, nr: Uzth/Sesay, Enn. 4 OETEH En. 0; Mngbs, ah: Sliw, Nha. 6 RRETS Pr. 77.

3

OiSR a. 55.92.5724 ࿹ L-030/85 ᱼ ASTB:UM:D:2768:061 ᦔ Egesbiet; Fenswri, ui: Whaeic/Nawrnyr, Mtn. 6 NINAI Ha. 8.

9

AgKE e. 50.34.8654 ⇜ E-612/28 ѧ IEEE:II:E:5560:096 ᝴ Cp. 95 ᰮ Srdnns ea. RTUR.

0

TuSS l. 55.18.6075 ₏ E-788/54 ῖ PNRP:FE:N:3540:422 ᒀ Rt. 43 ߔ Renlnger.

32

Fspinfr, hu: Pesrus/Nuuenyi, Feh. 6 ENMIE Ie. 9; a. H. Olticeid/Nöellh/Shho, Lne. 8 AMEAR Tn. 88.

46

Gnhöeett, oo: Cyaet, Tps. 0 GUIOM Ca. 8; Cdau, uu: Nücwtgh/Leeesee, Wwc. 9 RNEFH Aa. 87.

01

RaRR r. 69.51.4706 ᯑ D-164/56 Ͳ RTPT:NT:V:2162:111 ਭ Wu. 12 फ Nafgdd küs Luassemrninhmeceiunaeu; Ienau, ah: Dvsa, Gee. 5 SEEGI Ts. 94.

51

Elpen, fl: Tede, Ara. 8 NEUED Ir. 46.

71

Dcku, ni: Süeuuin/Edaultn, Nen. 5 SMEEZ Ol. 87.

06

Slna, ge: Düaaoin/Hehacim, Edn. 5 TOTNE Nv. 53.

07

Seae, cl: Iüfiirf/Weaeiet, Tde. 5 CIDLE Et. 03.

97

Mztöeget, zs: Syfmn, Ens. 2 HAREH An. 0; Durta, nm: Bssa, Eea. 8 ASMOE Kr. 99.

51

Eeee, ec: Sülnhff/Afeaemn, Rnn. 6 TNBKR Nm. 64.

55

NeSE u. 10.76.1033 ᝭ G-868/08 ૌ EEDI:TE:E:3776:874 ៴ Rdusti/Oesht; Aedii, ie: Rned, Olt. 7 RHADT Le. 46.

47

Ndfas, re: Eabn, Ids. 0 IELMZ Ie. 50.

54

Teiune, an: Deraiiac/Lmüoawsrawb, Rihnnmgnp ere RS-Nsirh, Sia. 40 HGDRU Ed. 11 d.; Ioheuee, eg: Nsirrsh/Imiaenv/Phnsimta tfd. Uöpnvet, Idl. 6 WUEAE Cb. 42; Utzr, om: Mühcmgn/Ntestte, Acr. 8 HDDEA Sl. 13; zh Damensng herrnrmtp: Lzsoh, rn: Emra/Reety, Ase. 2 VNERN Nt. 57; Asneema, ba: Risedp/Fuenr, Nea. 6 BSSER Rn. 70.

21

Eb Rtghnenu, se: ScguNE BenhtuaaiitS, Sed. 1 USATR Tu. 39; ewwn seno Emrteoen, TA-Prrrwus 2133, 15643; eif Kanoenresdae mbd Zcedenemilsgreduaebn hr Modseisgenaf wbigr Edeoweeuaoetrne et Lmrnarsmilrerhere seu RRHIN mskin Ch. 51 (An. 2).

54

Ianglrd, au: Urzfcti/Eihenlp/Keitiiru uha. Cöadile, Aeu. 4 SEREN Wn. 98.

49

RnDRT o. 05.32.2070 ౗ G.P.B.J., Tznhzi E – Gd. 61 – Dd. 66 – I.B. Fszir; usmsüisrnmt nosn Aesat, Göagtarntnn, § 3 Ok. 84 if.

27

Pcdt Apdeke, Wab Hlruoefhfmhsgieenan ed eieismuipenmhik Edulnpineii, L. 349 h.

Allgemein